Iedereen doet het, de een wat langer en vaker dan de ander. Maar het feit is, we hebben het allemaal nodig: slaap! Want zonder te slapen zouden we namelijk niet kunnen leven, het is een levensbehoefte net zoals eten en drinken. Maar wat is slaap nu eigenlijk en wat gebeurt er als we slapen?
Wat is slaap?
Slapen is een proces waarbij je lichaam zich fysiek en mentaal hersteld en de dag die geweest is, verwerkt. Dit hebben we nodig om de volgende dag weer uitgerust en fit op te staan. Om dit proces uit te voeren word je slaap opgedeeld in cyclussen. Elke cyclus heeft hierbij een belangrijke taak. Tijdens zo’n cyclus worden er verschillende slaapfases doorgemaakt. Per nacht maken we zo’n vier a vijf keer achter elkaar zo’n cyclus door.
Kwalitatieve slaap
De meeste mensen houden zich echter bezig met de duur van hun slaap. Dus het toaal aantal uren dat we per nacht nodig zouden hebben aan slaap om de volgende dag weer fit en energiek op te staan. Maar wat eigenlijk nog belangrijker is dan de duur, is de kwaliteit van je slaap.
Zo kun je namelijk wel zeven uur per nacht slapen maar wist je dat dit nog niks zegt over de werkelijke kwaliteit van je slaap? De kwaliteit van je slaap wordt grotendeels bepaald door hoe diep je slaapt. Voeding en leefstijl hebben hier een grote invloed op.
Wat is slaap?: De 5 slaapfasen
Onze slaap bestaat uit 5 verschillende slaapfasen. Waarbij de diepe slaap de belangrijkste slaapfase is.
Fase 1 (NREM1): Doezelen, de overgansfase tussen wakker zijn en slapen.
Fase 2 (NREM2): Inslapen. Op dit moment beginnen we met in te slapen. Dit is nog een lichte slaap. Zo nu en dan kun je nog wakker schrikken.
Fase 3 (NREM3): Matig diepe slaap. We slapen.
Fase 4 (NREM4): Zeer diepe slaap. Op dit moment zijn we zeer moeilijk wakker te krijgen. Worden we al wakker gemaakt tijdens deze fase, dan heb je echt even tijd nodig om te realiseren waar je nu eigenlijk bent.
Fase 5: De remslaap die ook wel droomslaaP wordt genoemd. Tijdens deze fase zijn er snelle oogbewegingen (Rem staat voor rapid eye movement) en zijn de hersenen zeer actief. De hersenen zijn op dat moment bezig om de afgelopen dag te verwerken. Ook zijn de spieren tijdens deze fase volledig ontspannen.
Na deze 5-de fase kun je heel even wakker worden. Dit heb je vaak zelf niet eens in de gaten. Daarna begint de volgende slaapcyclus weer van voren af aan.
Slaapcyclus
Al deze 5 slaapfases bij elkaar noemen we een slaapcyclus. Tijdens zo’n cyclus worden dus deze verschillende slaapfasen doorlopen. Elke slaapcyclus duurt gemiddeld zo’n 90 tot 120 minuten. De duur van elke slaapfase hangt er echter vanaf in welke slaapcyclus je je bevindt. Zo zul je de eerste 3 slaapcyclussen langer slapend in fase 4 doorbrengen. Deze fase is nodig om fysiek (lichamelijk) te herstellen.
Voorbeelden van fysiek herstel zijn:
- Wondjes die zich genezen
- Nieuwe cellen en weefsels die worden aangemaakt
- Afweerstoffen die worden aangemaakt
- Hormoonspiegels die worden hersteld
Vanaf de 4-de slaapcyclus zul je juist weer meer tijd slapend in fase 5 doorbrengen. Deze fase is om mentaal te herstellen.
>>Lees ook: Afvallen door te slapen?
Voor onze hersenen is deze fase erg belangrijk. Tijdens deze slaapfase zijn de hersenen namelijk zeer actief met dromen, het verwerken van informatie en allerlei geheugenfuncties. Dit hebben we allemaal nodig voor een geestelijk herstel.
Per nacht doorloop je gemiddeld zo’n 4 tot 5 maal een slaapcyclus.
Kernslaap
Naarmate de nacht vordert, bevatten de slaacycli steeds minder diepe slaap en steeds meer lichte slaap en REMslaap. Zo wordt er gedacht dat de diepe slaap en de Remslaap de belangrijkste fasen zijn in onze slaapcycli. Deze fasen zijn namelijk ontzettend belangrijk voor de kwaliteit van onze nachtrust.
»Lees ook: Perfect slapen in 7 stappen
Deze diepe slaap is tijdens de eerste 4 á 5 uur (dit zijn ongeveer 3 doorgemaakte slaapcyclussen) van je slaap het grootst. Ook heb je tijdens deze uren al de nodige REMslaap gehad. Daarom zijn vooral deze eerste 4 á 5 uren zo belangrijk. Deze slaap wordt daarom ook wel de kernslaap genoemd. Dit is dus de slaap die je vooral nodig hebt om te herstellen.
De dag als basis voor de nacht
Hoe je de dag doorbrengt, zegt al iets over hoe de nacht zal gaan verlopen. In je slaap verwerk je namelijk de hele voorgaande dag in omgekeerde volgorde.
Was deze dag hectisch met weinig tot geen ontspanning, dan zal de nacht die er op volgt ook onrustiger verlopen. Overdag leg je dus al de basis voor een goede nacht.
Goed slapen voor meer energie
Goed slapen zorgt voor meer energie voor de volgende, nieuwe dag. Tijdens het slapen reset je dus als het ware je hele systeem, zowel je lichaam als je geest. Zo zul je de dag fit en energiek beginnen. Tevens zorgt goed slapen ervoor dat je gedurende de dag beter bestand bent tegen allerlei stress situaties die zich voor kunnen doen. Op deze manier hou je hierdoor ook weer meer energie over.
»Lees ook: Slaapcoaching, de natuurlijke weg naar een gezond slaappatroon
Ben jij bij het opstaan nog moe? Heb je veel cafeïne nodig om de dag door te komen? Ben je slaperig en snel geïrriteerd gedurende de dag? Zie je er vermoeid uit? Ben je vergeetachtig en heb je moeite om je te concentreren? Dit zijn allerlei symptomen die passen bij een slaaptekort.
Blijf hier niet mee rondlopen maar pak de verborgen oorzaken aan zodat ook jij weer fit en energiek aan een nieuwe dag kunt beginnen.
