Als vrouw ontkom je er niet aan: De overgang. Of je het nou wilt of niet, voeg of laat kom je hiermee in aanraking. Het is daarom altijd goed om je (alvast) in de overgang te verdiepen. Of je nu midden in de overgang zit, nog twijfelt of het de overgang is, of als je denkt dat je nog helemaal niet zover bent. Een slimme vrouw is op de overgang voorbereid. Want als je precies weet wat de overgang nu eigenlijk is, zul je veel beter begrijpen en herkennen wat er gaat gebeuren en wat je zo ongeveer zou kunnen verwachten, waarom dit zo gaat en hoe je deze overgangsfase zo goed mogelijk door kunt komen.
Wat is de overgang?
Eigenlijk wordt er veel te weinig over de overgang gepraat. Hierdoor lijkt het wel alsof er een taboe op zit. Dit is best jammer want alle vrouwen krijgen er mee te maken. De overgang is namelijk een normale fase in het leven van elke vrouw. Praten met vrouwen die in dezelfde situatie zitten of gezeten hebben, geeft vaak herkenning waardoor je sommige klachten zelf beter zult kunnen begrijpen. Maar wat is de overgang nu eigenlijk en hoe ontstaat het?
De overgang is een fase waarin de menstruatiecyclus veranderd, onregelmatiger wordt en uiteindelijk helemaal zal stoppen.
De overgang is een natuurlijk proces. Een proces wat op gang is gekomen door veroudering van het vrouwelijk lichaam. Met het aanbreken van de overgang komt er geleidelijk een einde aan de vruchtbare jaren van een vrouw. De eicellen raken, als gevolg van dit verouderingsproces, op.
Uiteindelijk zal de voorraad eicellen helemaal opraken waardoor de menstruaties zullen stoppen. Dat gebeurt meestal zo rond de gemiddelde leeftijd van 51 jaar. De periode die vooraf gaat aan deze laatste menstruatie, die ook wel menopauze wordt genoemd, kan gepaard gaan met de nodige klachten. Veel overgangsklachten kunnen makkelijk ontstaan door de verandering in de hormoonhuishouding.
Verschillende overgangsfases
De overgang verloopt in verschillende fases. In het begin zul je hier daarom ook nog weinig van merken. De meeste vrouwen krijgen pas klachten als ze dicht in de buurt van die laatste menstruatie komen.
Allerlei soorten klachten kunnen hierbij optreden. Deze klachten kun je onderverdelen in:
- Vasomotorische klachten: opvliegers, nachtzweten, hartkloppingen
- Lichamelijke klachten: hoofdpijn, gewichtstoename, gevoelige borsten, enz.
- Psychische klachten: stemmingswisselingen, concentratiestoornissen, enz
- Seksuele klachten: verminderd libido, vaginale droogheid
Je kunt deze hele overgangsfase eigenlijk zien als de omgekeerde puberteit. Gedurende de overgangsfase veranderd je lichaam van vruchtbaar in onvruchtbaar. De voorraad eicellen zijn aan het opraken en na de menopauze (laatste eisprong/laatste menstruatie) is een vrouw ontvruchtbaar en kan niet meer zwanger worden. Meestal gebeurt dit niet van de ene op de andere dag maar verloopt dit in fasen:
Al deze overgangsfasen volgen elkaar in deze volgorde op die uiteindelijk bij elkaar gemiddeld wel 6 jaar kunnen duren.
Hoe ontstaat de overgang?
De eierstokken maken verschillende hormonen aan die invloed hebben op de menstruatiecyclus. De overgang ontstaat doordat de voorraad eicellen aan het afnemen is. Hierdoor verliezen de eierstokken langzaam hun functie en kunnen de eierstokken bepaalde hormomen (oestrogeen en progesteron) niet meer aanmaken.
In de periode voor de laatste menstruatie (menopauze) raken deze hormonen hierdoor uit balans en zijn op zoek naar een nieuw evenwicht. Dit kan weer gepaard gaat met hormoonschommelingen welke vervolgens weer typische overgangsklachten kunnen veroorzaken. Typische overgangsverschijnselen zijn dus een direct gevolg van schommelingen in de hoeveelheid van het hormoon oestrogeen in het bloed.
Het begin van de overgang: geleidelijk proces
De overgang is normaal gesproken een geleidelijk proces dat verschillende fasen kent. De eicellen zijn niet zomaar van de ene op de andere dag op. De menstruaties stoppen bij de meeste vrouwen ook niet zomaar plotseling. Vanaf het moment dat de menstruaties wat onregelmatiger worden, kan het nog een aantal jaren duren voordat deze ook definitief wegblijven. Dat verschilt overigens per vrouw. Zo zal de ene vrouw eerder in de overgang komen, dan de ander.
Dat geldt ook voor de duur voor de overgang: bij de een duurt deze periode maar heel kort, terwijl een ander er wel tien jaar over kan doen. Kortom elke vrouw ervaart deze periode weer anders. Geen vrouw is gelijk.
Lees ook: Hoe verloopt de overgang?
In de meeste gevallen is de overgang dus een natuurlijk proces. Maar voor sommige vrouwen ontstaat het wel heel plotseling. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij vrouwen die als gevolg van de behandeling bij kanker in de overgang komen. Ook komt het voor bij vrouwen die hun eierstokken hebben moeten laten verwijderen. Daarmee valt de aanmaak van de hormonen oestrogeen en progesteron plotseling weg en hierdoor zul je vervolgens meteen in de overgang komen.
Overgangsklachten
Tijdens de overgang kun je last krijgen van overgangsklachten. Deze klachten worden veroorzaakt doordat je eicellen aan het opraken zijn. De aanmaak van de hormonen progesteron en oestrogeen neemt hierdoor af en de aanmaak van hormonen FSH en LH neemt juist toe. Hierdoor verandert de hormonale balans. Dit heeft een grote invloed op het vrouwelijk lichaam.
Doordat de voorraad eicellen bijna op is, raakt de normale menstruatiecyclus verstoord en uiteindelijk zullen de menstruaties helemaal uitblijven.
De hele overgang is een persoonlijk proces en begint voor iedere vrouw op een andere leeftijd. Vooraf is niet te bepalen hoe dit voor jou gaat zijn. Gemiddeld is de menopauze (laatste menstruatie) voor veel vrouwen zo rond het 51-ste levensjaar. De overgang begint al jaren daarvoor waarin je lichaam toewerkt naar dat moment.
De allerlaatste menstruatie wordt ‘menopauze’ genoemd. Het woord komt van het Grieks. De betekenis hiervan is: Meno (maand) en pausein (stoppen). Dit moment is pas achteraf vast te stellen.
Wist je dat de overgang ongemerkt al voor veel vrouwen begint als ze de 40 zijn gepasseerd? Deze fase wordt ook wel premenopauze genoemd. De meeste vrouwen zullen hier nog niks van merken. Wel zijn er allerlei veranderingen in het lichaam gaande. Al ver voor de menopauze (laatst menstruatie) kunnen vrouwen de symptomen van de overgang ervaren. Sommige vrouwen kunnen maanden of jaren eerder al last krijgen.
Er zijn twee soorten overgangsklachten:
- Typische overgangsklachten: Deze klachten zijn het directe gevolg van schommelingen in de hoeveelheid oestrogeen in het bloed.
- Atypische overgangsklachten: Deze klachten komen vaak voor tijdens de overgang maar hangen niet duidelijk samen met de veranderingen van de hormoonspiegels. Deze klachten kunnen dus ook een andere oorzaak hebben.
Hormoonhuishouding na de overgang
De allerlaatste eisprong, gevolgd door de laatste menstruatie, noem je de menopauze. Dit is geen fase maar een moment. Dit moment is pas achteraf vast te stellen. Als een vrouw een jaar lang niet meer heeft gemenstrueerd, breekt de postmenopauze aan. Het lichaam is nu grotendeels gewend aan de veranderde hormoonhuishouding. Hoewel je nog wel last kunt hebben van klachten, zullen in deze fase de meeste overgangsklachten langzaam maar zeker gaan afnemen.
Wat kun je doen aan overgangsklachten?
Ook de overgangssymptomen kunnen per vrouw verschillen. Zo zal de ene vrouw fluitend de overgang doorlopen, terwijl andere vrouwen veel last van klachten hebben. Veel vrouwen denken ten onrechte dat er niets aan hun klachten is te doen. Maar er is wel degelijk iets aan te doen. Bovendien is het goed om te beseffen dat elke vrouw hier vroeg of laat mee te maken gaat krijgen.
Je kunt overgangsklachten op verschillende manieren aanpakken. Met je voeding en leefstijl kun je zelf veel doen. Je voedingspatroon en leefstijl aanpassen kan namelijk helpen om bepaalde klachten te verminderen of zelfs helemaal doen verdwijnen.
Door het aanpassen van je voeding en leefstijl voorkom je ook dat je teveel overgewicht ontwikkeld tijdens deze periode. Zo heeft overgewicht namelijk ook invloed op het ontstaan van bepaalde (overgangs)klachten en heb je meer risico op het krijgen van bepaalde welvaartsziekten.
Natuurlijk! door de overgang
Natuurlijk! Ida is een gediplomeerd BGN gewichtsconsulent met als specialisatie voeding en overgang. Meer weten? Of heb jij begeleiding nodig? Klik hier voor meer informatie.
*Natuurlijk! Ida is aangesloten bij de BGN: `Beroepsvereniging Gewichtsconsulenten Nederland`. 👛 Dit betekent dat de kosten van de door Natuurlijk! Ida aangeboden trajecten, geheel of gedeeltelijk, kunnen worden vergoed door verschillende zorgverzekeraars. Dit is afhankelijk van de betreffende zorgverzekeraar en het verzekerde pakket. De vergoeding zal niet ten koste gaan van je eigen risico.
