Kokosolie wordt verkregen door het gedroogde vruchtvlees van kokosnoten te persen. In Nederland spreken we ook vaak over kokosvet omdat het, zoals we het kennen, in gestolde vorm verkrijgbaar is. Kokosvet heeft een smeltpunt wat rond de 25 graden Celsius ligt. Boven de 25 graden wordt het kokosvet vloeibaar en wordt het kokosolie genoemd. Kokosolie is dus precies hetzelfde als kokosvet. Zo wordt de olie veel in de keuken gebruikt. Maar wist jij dat er nog veel meer toepassingen van kokosolie zijn?
De vetzuren in kokosolie
Kokosolie bestaat voor het grootste gedeelte uit verzadigde vetzuren. Het bestaat voor 86% uit verzadigde vetzuren waarvan 49% laurinezuur is. Daarnaast bestaat het uit de volgende verzadigde vetzuren: myristinezuur (17,5%), palmitinezuur (9,0%), caprinezuur (6,5%) en stearinezuur (3%). Verder bevat de olie 5% oliezuur (enkelvoudig onverzadigd vetzuur) en 2% linolzuur (meervoudig onverzadigd vetzuur).
Kokosolie en de gezondheid
Er is veel debat over de verzadigde vetzuren in kokosolie en het effect op de gezondheid. Ondanks dat er steeds meer bewijs komt dat de olie niet slecht voor de gezondheid is, houdt Het Voedingscentrum vol dat kokosolie wel slecht voor de gezondheid is. Het Voedingscentrum noemt zichzelf de autoriteit die consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie biedt over een gezonde voedselkeuze. De halsstarrige houding van Het Voedingscentrum tegenover verzadigde vetzuren komt misschien voort uit het feit dat zij, als organisatie welke draaiende gehouden wordt met overheidsgeld, op safe moet gaan.
De veronderstelling is dat verzadigd vet zorgt voor een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en een te hoog cholesterol. En dat is allemaal de schuld van Ancel Keys. ‘Ancel Keys, wie is dat?’ Hoor ik u denken.
Onderzoek verzadigd vet
Ancel Keys deed ruim 50 jaar geleden een onderzoek naar het gebruik van verzadigd vet en de relatie tussen hart- en vaatziekten in 20 landen. Voor de start van het onderzoek werd aangenomen dat er een relatie tussen het gebruik van verzadigd vet en hart- en vaatziekte zou zijn.
Om deze aanname te kunnen bevestigen, werden uit de 20 landen van het onderzoek 7 landen uitgekozen waarbij deze relatie aangetoond kon worden. Bij de andere 13 landen echter niet. En op het moment dat Ancel Keys zijn onderzoek wilde herroepen om dit te corrigeren was het al te laat. Producten van onverzadigde vetzuren (zoals bak- en braadproducten) hadden de resultaten van zijn onderzoek al gebruikt in hun marketingcampagnes en het grote publiek wist niet beter dan dat verzadigd vet slecht is.
Momenteel gaan er vanuit de wetenschap steeds meer geluiden op dat verzadigde vetzuren niet slecht zijn voor onze gezondheid. Zij moeten in combinatie met onverzadigde vetzuren voor een zekere balans in vetzuren zorgen. Van transvetten is wel aangetoond dat deze schadelijk zijn voor de gezondheid.
Transvetten:
- Industriële bereiding door het harden van oliën en vetten.
- verlengen de houdbaarheid van producten en maken de structuur steviger.
- komen veel voor koek, gebak, snacks en sommige bak- en braadoliën.
Kokosolie bevat middellange keten vetzuren, deze vetzuren zorgen ervoor dat schimmels (zoals Candida) in de darmen niet gaan overgroeien. De verzadigde vetzuren helpen je immuunsysteem en zijn goed voor je aderen en lever en zorgen voor een mooie huid.
Toepassingen van kokosolie
In de keuken wordt kokosolie veel gebruikt. Niet vanwege de smaak, kokosolie smaakt niet naar kokos. Het is geur- en smaakloos, maar omdat kokosolie goed bestand is tegen hoge temperaturen.
Zonnebloemolie of kokosolie
Steeds meer mensen stappen over van zonnebloemolie naar kokosolie om hun eten in te bakken, te wokken of te frituren. Belangrijke reden hiervoor is dat kokosolie bestand is tegen hogere temperaturen dan (ongeraffineerde) zonnebloemolie.
Zonnebloemolie gaat snel oxideren als het heet wordt gemaakt, dit in tegenstelling tot kokosolie. De temperatuur waarop een olie gaat oxideren wordt het rookpunt genoemd. De verzadigde vetzuren in kokosolie zijn stabieler dan de onverzadigde vetzuren uit plantaardige oliën zoals zonnebloemolie.
Als een olie zijn rookpunt bereikt en gaat roken (walmen) dan veranderd de chemische structuur van de olie. Deze gaat dan schadelijke bestanddelen bevatten en de smaak wordt aangetast.
Ongeraffineerde zonnebloemolie heeft een rookpunt van 107 graden, ongeraffineerde kokosolie heeft een rookpunt 177 graden. Met ongeraffineerde kokosolie kunnen we dus prima frituren (zolang we de frituur op maximaal 175 graden zetten) zonder dat de chemische structuur van kokosolie wordt beschadigd (en er schadelijke bestanddelen ontstaan).
Bepaalde soorten olijfolie hebben ook een hoog rookpunt. Virgin-, pomace-, extra light- en extra virgin olijfolie van hoge kwaliteit (lage zuurgraad) hebben een rookpunt welke boven de 180 graden liggen. Deze olijfolie soorten zouden dus ook geschikt moeten zijn om te frituren. Maar met al het gesjoemel met olijfolies van de laatste tijd moet je wel zeker weten dat je de kwaliteit koopt welke je wilt kopen.
Geraffineerde oliën hebben vaak een rookpunt welke hoger is dan het rookpunt van ongeraffineerde kokosolie. Deze oliën zijn echter chemisch bewerkt. Op de lange termijn wordt aangenomen dat bewerkte vetten nadelig zijn voor de gezondheid.
Naast bakken en frituren zijn er andere manieren om er voor te zorgen dat je de gezonde verzadigde vetzuren van kokosolie binnen krijgt. Zo kan je een theelepeltje olie door je groene smoothie doen, of een theelepeltje door de soep of jus doen. Daarnaast kan je het op brood smeren als alternatief voor margarine of boter. Ook kan de olie helpen bij het tegengaan van brandend maagzuur.
Toepassingen van kokosolie buiten de keuken
Wist je dat je kokosolie ook heel goed buiten de keuken kunt gebruiken? Bijv. om je huid te verzorgen. De olie kun je als lotion op je huid smeren.
Kokosolie kan ook gebruikt worden om (zwangerschaps)striemen te verminderen of te voorkomen.
Ook kan het, dankzij de antiseptische en kalmerende werking, gebruikt worden bij luieruitslag bij baby’s. Dankzij de kalmerende werking helpt kokosolie ook bij eczeem, brandwonden en als in de brandnetels hebt gezeten.
De lippen kunnen met kokosolie verzorgt worden door het als lippenbalsem te gebruiken en het kan gebruikt worden voor het verzachten van de nagelriemen.
Behalve de huid kan ook het haar met de olie verzorgt worden door een klein beetje over het haar te verdelen als serum. Gebruik het als wax door een grotere hoeveelheid kokosolie in je haar aan te brengen.
En het kan gebruikt worden tegen roos, om roos tegen de gaan moet een ruime hoeveelheid in het haar worden aangebracht en een paar uur later worden uitgespoeld.
De olie werkt ook als zonnebrandcrème, het heeft wel een vrij lage beschermingsfactor (5-10 SPF) waardoor je wel regelmatig moet smeren.
Gezien de vele toepassingen van kokosolie is het altijd handig om een potje in huis te hebben, je kunt het zelfs gebruiken als massageolie.
Wil je zelf de vele toepassingen van kokosolie ervaren? Je koopt het product hier.
Over de auteur: Robin is voedingsdeskundige en schrijft met plezier over alles wat te maken heeft met de gezondheid, gezonde voeding en een gezonde en bewuste levensstijl.
